Photo: JKstock / Shutterstock.com

Inħarsu lejn il-fatturi diġitali tas-saħħa mentali u l-benesseri taż-żgħażagħ

It-Torċa, 20.07.2025 | Imam Laiq Ahmed Atif — amjmalta@gmail.com

Kemm verament jingħad li, ‘dak li tiżra’ taħsad’, jiġifieri dak li nagħmlu llum, għada se jkollna r-riżultat tiegħu. Dan ifisser li l-futur ta’ pajjiżna jiddependi fuq il-ġenerazzjoni li qed inrabbu llum, għax iż-żgħażagħ tal-lum huma l-mexxejja ta’ għada. Jekk iż-żgħażagħ tal-lum ikunu trabbew bl-aħjar mod possibbli, iżommu f’moħħhom il-benesseri soċjali, reliġjuż, morali u komunitarju tagħhom.

Aspett allarmanti wieħed huwa l-użu dejjem jiżdied u eċċessiv tat-teknoloġija u l-pjattaformi tal-midja soċjali fost it-tfal u l-adolexxenti. Dan l-użu eċċessiv tat-teknoloġija u l-pjattaformi tal-midja soċjali qed iwassal għal tant kwistjonijiet ta’ saħħa u problemi soċjali bħas-saħħa mentali tat-tfal u l-adolexxenti tagħna.

Il-vizzju tat-teknoloġija u l-midja soċjali

Barra minn hekk, id-dipendenza fuq it-teknoloġija u l-midja soċjali qed tnaqqas il-kapaċitajiet ta’ wliedna, għax, ikun xi jkun il-bżonn, jiddependu fuq tant pjattaformi qabel ma jaħsbu profondament dwar is-suġġett u jiddependu kompletament fuq ir-riżultati tar-riċerka fuq l-internet. Minflok ma jrawmu u jtejbu l-kultura tal-brainstorming, jiddependu biss fuq it-teknoloġija u l-internet.

L-Organizzazzjoni Dinjija tas-Saħħa (WHO) ukoll qajmet allarm dwar din id-dipendenza dejjem tikber fuq it-teknoloġija u l-midja soċjali u appellat lill-gvern, l-industrija u s-soċjetà ċivili biex jieħdu azzjoni immedjata biex jagħmlu l-ispazji diġitali aktar sikuri, aktar b’saħħithom u aktar ekwi għaż-żgħażagħ.

Dan l-użu tal-midja soċjali u t-teknoloġija żdied tant li qed isir bħal vizzju u l-adolexxenti wrew xejra simili għall-vizzju fl-użu tal-midja soċjali.

Il-moderazzjoni hija l-aqwa

Nemmen li l-eċċess f’kull ħaġa huwa ta’ ħsara, u li l-moderazzjoni hija l-aħjar approċ fil-ħajja. Dan il-prinċipju huwa rifless b’mod sabiħ fid-diskors tal-Qaddis Profeta Muħammad, is-sliem għalih, li b’mod tajjeb ħafna enfasizza l-bilanċ, ir-rażan, u l-għajxien maħsub. Kemm jekk fil-qima, fl-ikel, fit-taħdit, jew fl-imġiba soċjali, huwa għallem li, “Il-moderazzjoni hija l-aqwa f’kull sitwazzjoni.” Jiġifieri t-triq tan-nofs twassal għall-benesseri u s-suċċess — kemm spiritwalment kif ukoll prattikament.

Fid-dinja tal-lum, dan l-għerf huwa speċjalment rilevanti fil-mod kif ninvolvu ruħna mat-teknoloġija u l-midja soċjali. Filwaqt li dawn l-għodod jistgħu joffru benefiċċji, l-użu eċċessiv, speċjalment mit-tfal u l-adolexxenti, ġie marbut ma’ diversi sfidi tas-saħħa mentali. L-applikazzjoni tat-tagħlim profetiku tal-moderazzjoni tista’ tgħinna nrawmu drawwiet aktar b’saħħithom, nipproteġu l-benesseri tagħna, u niggwidaw lill-ġenerazzjonijiet iżgħar lejn ħajja diġitali aktar bilanċjata.

Bla dubju, hemm bosta benefiċċji tal-internet, apparati teknoloġiċi u pjattaformi tal-midja soċjali, iżda jekk ma jintużawx b’moderazzjoni, jistgħu jwasslu għal għadd kbir ta’ kwistjonijiet soċjali, morali, ta’ mġiba u ta’ saħħa. Għalhekk, qabel ma jkun tard wisq, irridu nieħdu azzjoni konkreta.

Nevalwaw is-sistema edukattiva attwali

Naħseb li s-sistema edukattiva tagħna, minflok ma tipprovdi rimedju għal din il-problema li qed tiżdied b’mod konsiderevoli, qed issir parti mill-problema minflok li toffri soluzzjonijiet. It-tfal tal-iskola jekk m’għandhomx laptop u internet, jidher li ma jistgħux ikomplu bl-istudji tagħhom u ma jistgħux itemmu l-homework tagħhom. Għax l-għalliema jtellgħu l-homework online fuq pjattaformi pprovduti mill-iskola bħal ‘Teams’. Imbagħad tant assignments u homework li t-tfal iridu jagħmlu fuq laptops.

Għalhekk, anke jekk il-ġenituri jixtiequ jillimitaw l-użu tat-teknoloġija għal uliedhom, ma jistgħux, għax it-tfal jippreżentaw l-iskuża li ‘mbagħad ma jistgħux jagħmlu l-homework tagħhom u jlestu l-assignments tagħhom’. Mingħajr ma jħallu l-ebda għażla lill-ġenituri biex iċedu d-dixxiplina tagħhom. Għax, isir litteralment impossibbli għall-ġenituri li dejjem iżommu għajnejhom fuq it-tfal jekk dawn humiex qed jużaw il-laptop għall-homework jew biex jilagħbu l-logħob tal-kompjuter jew jaraw il-midja soċjali eċċ.

Għalhekk, nissuġġerixxi li għandna nevalwaw is-sistema edukattiva attwali f’termini ta’ użu teknoloġiku, u biex infasslu pjan ċar li jgħin lill-ġenerazzjoni futura f’kull aspett tal-ħajja inkluż l-edukazzjoni.

Naħseb li l-użu tal-laptop u l-internet għandu jkun limitat ħafna għat-tfal tal-iskola matul l-edukazzjoni tagħhom sakemm jaslu għal-livelli tal-Junior College. L-istil antikwat tal-pinna u n-notebook huwa ħafna aħjar biex wieħed itejjeb u jsaħħaħ il-kapaċitajiet u l-ħsieb profond tat-tfal.

Il-Mexxej tal-Komunità Ahmadiyya Musulmana dejjem enfasizza l-użu moderat, xieraq u bbilanċjat tal-internet u ggwida dwar din il-kwistjoni fil-fond. Huwa qal li jekk tqatta’ l-ġurnata kollha tiegħek tara programmi li ma fihom l-ebda lezzjoni morali, allura dan jammonta għal attività fiergħa u inutli. Barra minn hekk, fuq l-internet, xi kultant iżżur siti bħal dawn minn fejn m’hemm l-ebda punt ta’ ritorn u dan ixerred kontinwament l-immoralità. Apparti minn hekk, hemm ħafna programmi oħra fuq l-internet u l-midja soċjali li jivvalenaw l-imħuħ u jħallu effett negattiv fuq moħħ it-tfal. Għalhekk, huwa importanti li dejjem niżnu aħjar qabel nagħmlu xi ħaġa.

Id-dokument dwar il-politika tal-WHO

L-Organizzazzjoni Dinjija tas-Saħħa (WHO) immarkat tmien punti għall-azzjoni biex tindirizza id-determinanti diġitali li jaffettwaw is-saħħa mentali u l-benesseri taż-żgħażagħ u sejħet biex tagħmel il-ħajja diġitali prijorità nazzjonali tas-saħħa pubblika. Hija enfasizzat li jkun hemm tfassil ta’ gwida ċara dwar l-użu ta’ teknoloġija diġitali sana; li tiżdied ir-riċerka dwar l-impatt tal-midja soċjali fuq is-saħħa mentali u l-benesseri taż-żgħażagħ; u li jkun hemm investiment u promozzjoni ta’ alternattivi għat-trobbija, logħob u divertiment diġitali.  

Jekk il-partijiet interessati kollha—ġenituri, dawk li jfasslu l-politika, il-gvern, l-edukaturi u s-soċjetà ċivili— jaħdmu flimkien f’fehim reċiproku u pjan direzzjonali ċar, din il-kwistjoni li qed tikber tista’ tiġi indirizzata qabel ma jkun tard wisq.