Photo: Phovoir/Shutterstock.com

Spazji ħielsa mit-tipjip: Pass importanti lejn nazzjon aktar b’saħħtu

It-Torċa, 05.10.2025 | Imam Laiq Ahmed Atif — amjmalta@gmail.com

Is-saħħa hija għana; u bla dubju ta’ xejn jekk hemm is-saħħa, hemm id-dinja kollha; jekk m’hemmx is-saħħa, m’hemm xejn. Tassew, is-saħħa tajba hija rigal prezzjuż, grazzja kbira u barka mill-aqwa mingħand Alla. Għalhekk, għandna dejjem nieħdu ħsieb saħħitna bl-aħjar mod possibbli.

It-tipjip huwa theddida serja għas-saħħa tagħna u joħloq ħsara sinifikanti għall-benesseri tal-bniedem. Għalhekk, irridu nevitaw din id-drawwa mhux mixtieqa u naħdmu biex inżommu l-inħawi tagħna ħielsa mid-duħħan. L-inizjattiva li ġejja biex żewġ bajjiet jiġu nominati bħala ħielsa mid-duħħan mill-1 ta’ Jannar hija pass pożittiv lejn il-ħolqien ta’ spazji pubbliċi aktar nodfa u b’saħħithom.

Għaliex in-nies għadhom qed jixegħlu s-sigaretti?

Minkejja l-għarfien u l-fehim tar-riskji kbar għas-saħħa u l-ħsara tat-tipjip, u minkejja l-avvanzi fil-mediċina moderna, it-tipjip jibqa’ l-qattiel ewlieni li jista’ jiġi evitat fid-dinja. Allura għaliex in-nies għadhom qed jixegħlu s-sigaretti?

Hemm tant informazzjoni disponibbli fil-kotba, l-internet u fil-mowbajls tagħna dwar il-ħsara tat-tipjip, iżda xorta n-nies ma jitgħallmux u jieqfu jpejpu.

L-avvanz tax-xjenza medika għamel il-ħajja aktar sigura, aktar b’saħħitha, u itwal għal ħafna nies. Trattamenti u teknoloġiji ġodda qed ifejqu mard li darba kien fatali. Madankollu, ironikament, qed naraw żieda f’ċerti problemi ta’ saħħa.

Fost l-aktar kontributuri perikolużi għal saħħa ħażina hemm it-tipjip, l-abbuż tal-alkoħol, u l-użu tad-droga. Minn dawn, it-tipjip jibqa’ l-aktar mifrux — legali, aċċettat soċjalment, u disponibbli b’mod wiesa’. Iżda huwa wkoll wieħed mill-aktar fatali.

Qattiel globali

Skont l-Organizzazzjoni Dinjija tas-Saħħa (WHO), it-tabakk joqtol aktar minn 7 miljun ruħ kull sena, inklużi madwar 1.6 miljun persuna li ma jpejpux li huma esposti għad-duħħan tat-tipjip.

Huwa ta’ dispjaċir kbir li madwar 80% tal-1.3 biljun persuna fid-dinja li jużaw it-tabakk jgħixu f’pajjiżi bi dħul baxx u medju. Minkejja l-faqar u n-nuqqas ta’ riżorsi, in-nies jaħlu r-riżorsi disponibbli fuq it-tipjip, u mbagħad fuq il-problemi ta’ saħħa marbuta mat-tipjip.

L-epidemija tat-tabakk hija waħda mill-akbar theddidiet għas-saħħa pubblika li qatt iffaċċjat id-dinja, responsabbli għall-mewt ta’ miljuni ta’ nies kull sena kif ukoll diżabilità u tbatija fit-tul minn mard relatat mat-tabakk.

Il-forom kollha tat-tabakk huma ta’ ħsara

L-Organizzazzjoni Dinjija tas-Saħħa tenfasizza wkoll li l-forom kollha ta’ użu tat-tabakk huma ta’ ħsara, u m’hemm l-ebda livell sikur ta’ espożizzjoni għat-tabakk. It-tipjip tas-sigaretti huwa l-aktar forma komuni ta’ użu tat-tabakk madwar id-dinja.

Minkejja dan, miljuni xorta jagħżlu li jpejpu — ħafna drabi mingħajr ma jkunu konxji ta’ kemm jaffettwa profondament mhux biss lil saħħithom stess, iżda wkoll il-ħajjiet ta’ dawk kollha ta’  madwarhom.

It-tipjip ħafna drabi jibda fl-adolexxenza. Il-kurżità, il-peer pressure jew it-twemmin li jtaffi l-istress jistgħu jwasslu għal sperimentazzjoni bikrija. Ħafna żgħażagħ jaraw l-adulti — anke l-ġenituri tagħhom stess — ipejpu regolarment, u jassumu li żgur ma jagħmilx ħsara.

It-tipjip u l-Iżlam

Għalhekk, is-soċjetajiet, il-komunitajiet u r-reliġjonijiet jiskoraġġixxu l-użu tat-tabakk u t-tipjip. Fl-Iżlam, minħabba li t-tipjip jagħmel ħsara lis-saħħa tal-bniedem, huwa skoraġġut bil-qawwa.

L-Iżlam jgħallem: “Toqtlux jew tagħmlux deni lilkom infuskom” (Il-Koran 4:30). Filwaqt li t-tipjip ma jwassalx għal mewta jew qerda immedjata, bla dubju li jikkawża ħafna ħsara wara ċertu żmien. Għaldaqstant, fid-dawl tal-prinċipji Iżlamiċi, it-tipjip huwa skoraġġut jew mhux mixtieq.

Ħsara finanzjarja u soċjali

It-tipjip mhux biss jagħmel ħsara lis-saħħa tal-bniedem, iżda jpoġġi wkoll pressjoni finanzjarja serja fuq il-familji u l-ekonomiji nazzjonali. Dawk li jpejpu jonfqu mijiet jew saħansitra eluf ta’ ewro kull sena fuq it-tabakk.

Ħafna familji bi dħul baxx jissagrifikaw il-bżonnijiet bażiċi biex jaffordjaw is-sigaretti. Għall-istudenti, it-tipjip jista’ saħansitra jfixkel l-għanijiet akkademiċi tagħhom — bil-flus li suppost imorru għall-kotba jew l-ikel jintefqu fuq is-sigaretti.

Kalkolu sempliċi huwa biżżejjed biex tifhem il-piż finanzjarju li t-tipjip ipoġġi fuq l-individwi u l-familji. Jekk xi ħadd ipejjep pakkett wieħed ta’ sigaretti kuljum, u pakkett standard ta’ 20 sigarett jiswa madwar €6, dan jammonta għal madwar €180 fix-xahar—jew madwar €2,200 fis-sena.

Dak ammont sinifikanti ta’ flus. Minflok jista’ jintuża b’modi ferm aktar produttivi u sinifikanti:

• Sħubija annwali fil-gym għall-familja ta’ erba’ persuni

• Vjaġġ jew tnejn għall-vaganzi tal-familja

• Għadd kbir ta’ kotba, ikel tajjeb għas-saħħa, jew riżorsi edukattivi

• Jew saħansitra donazzjonijiet ta’ karità li jgħinu biex jitimgħu lil dawk bil-ġuħ jew jappoġġjaw lil dawk fil-bżonn, eċċ.

Issa kkunsidra: X’inhuma l-benefiċċji reali tat-tipjip?

M’hemm xejn—ħsara u ħsara biss, mill-bidu sal-laħħar. Jagħmel ħsara lil saħħtek u jpoġġi piż finanzjarju li jista’ jiġi evitat fuqek u fuq il-familja tiegħek.